ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΝΟΥ...

Πέρα από το νου, στον ιερό γκρεμό της καρδιάς, ακροποδίζω τρέμοντας. Δε δέχουμαι τα σύνορα, δε με χωρούν τα φαινόμενα, πνίγουμαι!
ην αγωνία τούτη βαθιά, αιματερά να τη ζήσεις, είναι το δεύτερο χρέος.
Ο νους βολεύεται, έχει υπομονή, του αρέσει να παίζει' μα η καρδιά αγριεύει,
δεν καταδέχεται αυτή να παίξει, πλαντάει
και χιμάει να ξεσκίσει το δίχτυ της ανάγκης.
Να υποτάξω τη γης, το νερό, τον αγέρα, να νικήσω τον τόπο και τον καιρό,
να νιώσω με ποιους νόμους αρμολογούνται κι έρχουνται και ξανάρχουνται
οι αντικαθρεφτισμοί που ανεβαίνουν από την πυρωμένην έρημο του νου, τι αξίαν έχει;
Ένα μονάχα λαχταρίζω: Να συλλάβω τι κρύβεται πίσω από τα φαινόμενα,
τι είναι το μυστήριο που με γεννάει και με σκοτώνει,
κι αν πίσω από την ορατή ακατάπαυτη ροή του κόσμου
κρύβεται μια αόρατη ασάλευτη παρουσία.
Αν ο νους δεν μπορεί, δεν είναι έργο του να επιχειρήσει πέρα
 από τα σύνορα την ηρωικήν απελπισμένην έξοδο, να 'ταν να μπορούσε η καρδιά μου!
Πέρα! Πέρα! Πέρα! Πέρα από τον άνθρωπο ζητώ το αόρατο μαστίγι που τον βαράει
και τόνε σπρώχνει στον αγώνα. Πέρα από τα ζώα ενεδρεύω να δω το πρόσωπο το αρχέγονο
που μάχεται δημιουργώντας, συντρίβοντας, ξαναχύνοντας
τις αρίφνητες μάσκες να τυπωθεί στο ρεούμενο κρέας.
Πέρα από τα φυτά αγωνίζουμαι να ξεχωρίσω
τα πρώτα παραπατήματα του Αόρατου μέσα στη λάσπη.
 Μια προσταγή μέσα μου:
Σκάψε! Τι βλέπεις;
Ανθρώπους και πουλιά, νερά και πέτρες!
Σκάψε ακόμα! Τι βλέπεις;
Ιδέες κι ονείρατα, αστραπές και φαντάσματα.
Σκάψε ακόμα! Τι βλέπεις;
Δε βλέπω τιποτα! Νύχτα βουβή, πηχτή σα θάνατος. Θα 'ναι ο θάνατος.
Σκάψε ακόμα!
Αχ! Δεν μπορώ να διαπεράσω το σκοτεινό μεσότοιχο!
Φωνές γρικώ και κλάματα, φτερά γρικώ στον άλλον όχτο!
Μην κλαις! Μην κλαις! Δεν είναι στον άλλον όχτο!
Οι φωνές, τα κλάματα και τα φτερά είναι η καρδιά σου!
Πέρα από το νου, στον ιερό γκρεμό της καρδιάς, ακροποδίζω τρέμοντας.
Το ένα μου πόδι αδράχνεται από το σίγουρο χώμα,
το άλλο ψάχνει στα σκοτεινά απάνω από την άβυσσο.
Ψυχανεμίζουμαι πίσω απ' όλα τούτα τα φαινόμενα μια μαχόμενη ουσία.
Θέλω να σμίξω μαζί της.
Ψυχανεμίζουμαι πως κι η μαχόμενη ουσία πολεμάει πίσω από τα φαινόμενα
 να σμίξει με την καρδιά μου. Μα το σώμα στέκεται ανάμεσα και μας χωρίζει.
Ο νους στέκεται ανάμεσα και μας χωρίζει.
Ποιο είναι το χρέος μου; Να συντρίψω το σώμα, να χυθώ να σμίξω με τον Αόρατο.
Να σωπάσει ο νους, ν' ακούσω τον Αόρατο να φωνάζει.
Περπατώ στ' αφρόχειλα της άβυσσος και τρέμω.
 Δυο φωνές μέσα μου παλεύουν.
O νους: «Γιατι να χανόμαστε κυνηγώντας το αδύνατο;
Μέσα στον ιερό περίβολο των πέντε αιστήσεων χρέος μας
 ν' αναγνωρίσουμε τα σύνορα του ανθρώπου.»
Μα μια άλλη μέσα μου φωνή, ας την πούμε έχτη δύναμη,
ως την πούμε καρδιά, αντιστέκεται και φωνάζει:
«Όχι! Όχι! Ποτέ μην αναγνωρίσεις τα σύνορα του ανθρώπου! Να σπας τα σύνορα!
Ν' αρνιέσαι ό,τι θωρούν τα μάτια σου! Να πεθαίνεις και να λες:
"Θάνατος δεν υπάρχει!"
Ο νους: «Λαγαρό κι ανέλπιδο είναι το μάτι μου και θεάται τα πάντα.
Η ζωή είναι ένα παιχνίδι, μια παράσταση που δίνουν
οι πέντε θεατρίνοι του κορμιού μου.

Νίκος Καζαντάκης

ΑΣΚΗΤΙΚΗ

"Χρέος Δεύτερο" απόσπαμα.