ΣΑΠΦΩ

ΣΑΠΦΩ

Βίος και πολιτεία της Σαπφούς

Η Σαπφώ έζησε και άκμασε στην προ-κλασσική περίοδο, στις αρχές του 6oυ αιώνα π.Χ. (~580) κυρίως στην πρωτεύουσα του νησιού της Λέσβου, όπου τότε άκμαζαν οι τέχνες κι ο πολιτισμός. Το πιθανότερο είναι ότι γεννήθηκε λίγα χρόνια πριν, στα τέλη του προηγούμενου αιώνα, του 7ου, γύρω στα 630-620 π.Χ., στην Ερεσό. Η "Ιστορία του Ελληνικού Έθνους" αναφέρει ότι γεννήθηκε το 715 π.Χ., αλλά θα πρέπει να πρόκειται για τυπογραφικό λάθος, γιατί το ίδιο άρθρο αναφέρει ότι η Σαπφώ και ο Αλκαίος έζησαν δυο γενιές περίπου μετά τον Τέρπανδρο, διάσημο κιθαρωδό που άκμασε γύρω στο 630 π.Χ. και μάλλον ίδρυσε την πρώτη σχολή -ή ρεύμα- λυρικής ποίησης στη Λέσβο, κι ότι ο Αλκαίος γεννήθηκε γύρω στο 620 π.Χ. - Και εφόσον αυτή η κατά τα άλλα τόσο ενδιαφέρουσα έκδοση της ελληνικής ιστορίας αφιερώνει μονάχα μισή πρόταση στη 10η Μούσα, μάλλον μας πείθει ότι δεν έχει μελετήσει και τόσο διεξοδικά την μεγαλύτερη ποιήτρια όλων των εποχών.

Μια από τις σημαντικότερες μορφές της Αρχαίας Λυρικής ποίησης, μαζί με τον Αλκαίο κι ίσως κι ένα - δύο άλλους, όπως τον Αρχίλοχο, τον Ανακρέοντα. Σίγουρα η διασημότερη ποιήτρια του αρχαίου ελληνικού κόσμου, κι όχι μόνο.

Φαίνεται πως αγαπούσε ιδιαίτερα τη μουσική και κάθε ομορφιά.

Την έχουνε αγαπήσει και παινέσει από την εποχή της μέχρι και σήμερα για την ομορφιά και την τρυφεράδα της ερωτικής της ποίησης, αλλά και για την αμεσότητα που πλησιάζει τον αναγνώστη.

Πολλοί την έχουνε αποκαλέσει "δέκατη μούσα" ή και "θνητή μούσα" (μάλλον της λυρικής και την ερωτικής ποίησης), ο Πλάτωνας την έχει αποκαλέσει σοφή (σύμφωνα με την Ποικίλη ιστορία του Αιλιανού Κλαύδιου), κι ο Οράτιος στη 2η ωδή του μας λέει ότι κι οι νεκροί ακόμα ακούνε με θαυμασμό τα τραγούδια της σε ιερή σιγή στον κάτω κόσμο.

Κόρη αριστοκρατικής οικογένειας και συγκεκριμένα του Σκαμανδρώνυμου και της Κλείδας, είχε τρεις αδελφούς, τον Λάριχο, τον Χάραξο και τον Ευρύγιο. Ο Λάριχος ήταν οινοχόος στο πρυτανείο της πόλης, ενώ ο Χάραξος έφυγε στην Αίγυπτο για εμπόριο, όπου ερωτεύτηκε την όμορφη Ροδόπη και της εξαγόρασε την ελευθερία της αρκετά ακριβά. Κι η Σαπφώ τον μαλώνει γι’ αυτό σε κάποιο τραγούδι της.

Το Βυζαντινό λεξικό της Σούδας αναφέρει ότι παντρεύτηκε τον Ανδριώτη Κερκύλα, αλλά οι σοβαρότερες πηγές δεν το αναφέρουν αυτό (κι αν αναζητήσετε την σημασία του ονόματός του αλλά και τις μοδάτες απόψεις περί Σαπφούς την εποχή που γράφτηκε η Σούδα ενώ έκαιγαν με χριστιανικό φιρμάνι κάθε αναφορά στα βιβλία της.. θα καταλάβετε καλύτερα). Σίγουρα απόκτησε μια κόρη που ονόμασε Κλείδα, κι ίσως αυτό να ήταν και το όνομα της μητέρας της. (Ακόμα στα νησιά του Αιγαίου αρκετοί συνηθίζουν να κρατούν το παλιό έθιμο - η πρωτοκόρη παίρνει το όνομα της μητέρας της μάνας.)

Σύμφωνα με τις φήμες ήταν κοντή, με σκούρα μαλλιά και άσχημη, σε μια εποχή όπου το ιδεώδες της γυναικείας ομορφιάς ήταν ψηλή, ξανθιά και με κλασικά χαρακτηριστικά. Αν και οι ερωτικές της προτιμήσεις στρέφονταν στις γυναίκες, λέγεται ότι είχε και άντρες εραστές, συμπεριλαμβανομένου και του ποιητή Αλκαίου.

Η Λέσβος, την εποχή της Σαπφούς, ήταν ένα λαμπερό πολιτιστικό κέντρο με έντονη ποιητική παράδοση. Η κοινωνία της δεν αντιμετώπιζε τις γυναίκες με φόβο ή μισογυνισμό, όπως συνέβαινε σε πολλές άλλες πόλεις – κράτη της Ελλάδας. Οι γυναίκες της Λέσβου κυκλοφορούσαν ελεύθερα ανάμεσα στους άντρες, μορφώνονταν και οργάνωναν φιλολογικούς κύκλους όπου ασχολούνταν με την καλλιέργεια της ποίησης και της μουσικής. Η Σαπφώ έγραφε την ποίησή της για τον κύκλο των φίλων και οπαδών της, κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά για νέες γυναίκες. Έγραψε στην αιολική διάλεκτο σε πολλά και διάφορα μέτρα, ένα από αυτά μάλιστα έχει ονομαστεί σαπφικό. Κύρια θέματα των ποιημάτων της ήταν η αγάπη, το πάθος, η χαρά, η λύπη, η ζήλια, η σύγχυση και η νοσταλγία. Ο στίχος της Σαπφούς είναι ένα κλασικό παράδειγμα του ερωτικού λυρικού ύφους και εκφράζει τα συναισθήματα της ποιήτριας για τη φύση, τις γυναίκες, την κόρη της, γραμμένα με άμεση απλότητα και τέλειο έλεγχο του μέτρου. Η Σαπφώ συνέθεσε επίσης και πιθανόν τραγούδησε επιθαλάμια – τραγούδια ή ποιήματα γραμμένα για να γιορτάσουν το γάμο και τα οποία συνήθως αφηγούνταν τα συμβάντα της ημέρας του γάμου.

Η εποχή της είναι εποχή αλλαγών. Αρχίζουν να ακμάζουν οι αποικίες, η δημοκρατία ανταγωνίζεται την τυραννία σε αρκετές πόλεις και τα πολιτικά ζητήματα ενδιαφέρουν αρκετά κι επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων.

Η Σαπφώ ταξίδεψε στη Σικελία κι έμεινε λίγα χρόνια στις Συρακούσες, γύρω στο 600 π.Χ. (603-595?), μπορεί και για να απομακρυνθεί από πολιτικές αναταραχές στη Μυτιλήνη. Επιστρέφει στην πατρίδα της γύρω στο 590-580 π.Χ. μετά την κατάλυση της τυραννίας, επί Πιττακού του Μυτιληναίου.

Είχε διαδοθεί αρκετά ένας θρύλος ότι αυτοκτόνησε πέφτοντας στη θάλασσα από ένα ακρωτήρι της Λευκάδας, για τα όμορφα μάτια ενός νέου που λεγόταν Φάων. Δεν φαίνεται όμως να αληθεύει ούτε αυτός ο μύθος, μάλλον οφείλεται στην παρερμηνεία κάποιου ποιήματός της, όπου η Σαπφώ εξυμνεί την ομορφιά του Φάωνος, ακόλουθου της Αφροδίτης.

Μετά το θάνατό της οι Μυτιληνιοί έκοψαν νόμισμα με τη μορφή της. Στις Συρακούσες κατασκεύασαν κενοτάφιο σε ανάμνησή της. Όλος σχεδόν ο αρχαίος κόσμος την είπε δεκάτη των Μουσών και θνητή Μούσα και σε αρκετές ελληνικές πόλεις στήθηκαν εικόνες της προτομής της.

Η ιδιωτική της ζωή έχει συζητηθεί πολύ, αλλά δεν υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πληροφορίες για να μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ μύθων, κουτσομπολιών, πολιτικά αποδεκτών "αποκαταστάσεων" και αλήθειας. Γενικά φαίνεται ότι καθένας που έχει γράψει για τη Σαπφώ υποστηρίζει απόψεις προσωπικές ή και γενικά αποδεκτές ή και "πιπεράτες" για την κοινωνική και πολιτιστική του ομάδα και εποχή. Κανένας από αυτούς δεν είναι σύγχρονός της, ώστε να είναι πιθανό να την είχε γνωρίσει και να είναι πιο αντικειμενικός.

Έχει αναφερθεί ότι είχε ερωτευτεί γυναικεία πρόσωπα στο περιβάλλον της, και ιδιαίτερα με την Ατθίδα, την Τελέσιππα και την Μεγάρα. Έχουν αναφερθεί επίσης ως μαθήτριές της: η Αναγόρα η Μιλήσια, η Γογγύλα η Κολοφώνια και η Ευνείκια η Σαλαμίνια.

Την εποχή εκείνη στη Λέσβο τα κορίτσια της ανώτερης οικονομικής τάξης συχνά εκπαιδεύονταν στη μουσική και το τραγούδι, σε κάτι μεταξύ ωδείων και εστέτ καλλιτεχνικών σαλονιών, που διατηρούσαν μεγαλύτερες και πιο έμπειρες γυναίκες, και φαίνεται ότι η Σαπφώ ήταν μια από τις τελευταίες. Ως "αντίτεχνές" της, δηλαδή γυναίκες που έκαναν το ίδιο, αναφέρονται: η Γοργώ, η Ανδρομέδα και η Μίκα.

To βυζαντινό φιρμάνι έκαψε την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, κι αργότερα, το 380 oι ανθελληνική νομοθεσία του Θεοδόσιου και τα μίση που ξεσήκωσε έφτασαν με υπερβολικό ζήλο να μεταφραστούν και σε διαταγές να καίγονται τα ποιήματα της Σαπφoύς - όπως κι όλα σχεδόν τα ελληνικά γραπτά. Στη συνέχεια, το 1073 οι εκκλησιαστικές αρχές του Βυζαντίου και της Ρώμης διέταξαν να καούν όλες οι κλασσικές βιβλιοθήκες της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης - και βέβαια όλα τα βιβλία που είχαν απομείνει με ερωτικά ποιήματα της Σαπφούς, με συνέπεια τα ελάχιστα αποσπάσματα που σώζονται σήμερα να καλύπτουν ένα ελάχιστο ποσοστό του συνολικού της έργου, τυχαία ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών σε περιοχές που δεν ήταν ισχυρή η επιρροή της εκκλησίας, το 1897 και αργότερα (Ετρουρία, Αίγυπτος.. κλπ. .. μέχρι παλίμψηστες περγαμηνές που βρέθηκαν να γεμίζουν φτωχές μούμιες στις αρχές του 21ου αιώνα κι ακόμα δεν έχουν μελετηθεί πλήρως). Τεκμηρίωση: ανατρέξτε στα αρχεία της Βυζαντινής Νομοθεσίας που δεν διδάσκονται στα σχολειά, και στα πλήρη πρακτικά των εκκλησιαστικών συνόδων του μεσαίωνα.

[σημ.: αφαιρέσαμε την αναφορά σε διαταγή του Γρηγόριου του Ναζιανζηνού για την καταστροφή ειδικά των γραπτών της Σαπφούς που αναφέραμε παλαιότερα, γιατί δεν βρίσκουμε συγκεκριμένα τεκμήρια - εκτός από το ότι το 380 είναι η εποχή του (πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως 380-381).. και μια μη-τεκμηριωμένη αναφορά στο διαδίκτυο. Σίγουρα συμμετείχε ενεργά στη Β' Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως (381)]

Έχουν γράψει για τη Σαπφώ :

- ο Ηρόδοτος, αναφορές στην οικογένειά της

- ο Αριστοτελικός φιλόσοφος Χαμαιλέων, Βιογραφική πραγματεία, ~300 π.Χ.

- ο Αριστοτέλης αναφέρει στιχομυθία μεταξύ Σαπφούς και Αλκαίου όπου ο Αλκαίος ... κάτι θέλει να της πει ... αλλά ντρέπεται κι η Σαπφώ του απαντά "αν είχες να πεις κάτι όμορφο και καλό κι αν δεν σ' έτρωγε η γλώσσα σου να πεις κακά πράγματα, δεν θα ντρεπόσουνα και θα φανέρωνες τη δίκαιη σκέψη σου".

- O Αιλιανός Κλαύδιος, στην Ποικίλη ιστορία του, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι ο Πλάτωνας την αποκαλούσε σοφή.

- ο Κολοφώνιος ποιητής Ερμεισιάναξ, σύγχρονος του Αλεξάνδρου ή του Πτολεμαίου, στην ελεγεία του με τίτλο Λεόντιον, σε αναφορές ερωτικών σχέσεων μεταξύ ποιητών, αναφέρει έρωτα του Αλκαίου προς τη Σαπφώ, κι εμφάνιζε ως αντεραστή του Αλκαίου τον Ανακρέοντα - αλλά ο τελευταίος ήταν αρκετά μικρότερός της και σε συνδυασμό με το λυρισμό και των δυο.. μάλλον πρόκειται για κάποια αλληγορία

- ο Μάξιμος ο Τύριος, φιλόσοφος του β' μισού του 2ου μ.Χ. αι., μας λέει πως ήτανε "μικρά και μέλαινα", κι απορρίπτει τις διαδόσεις σχετικά με ομοφυλοφιλικές σχέσεις με τις φίλες της, κι αποφαίνεται ότι οι σχέση της με τις γυναίκες του κύκλου της ήταν μόνο παιδαγωγική και μορφωτική, ανάλογη με τη σχέση του Σωκράτη με τους μαθητές του.

- ο Οράτιος επιμένει στις ωδές του ότι τα άσματα της Σαπφούς είναι άξια ιερού θαυμασμού.

- ο Οδυσσέας Ελύτης, ποιητής του 20 αι. μ.Χ. από το ίδιο της το νησί, αλλιώς ωραίος, κι ίσως ο πλέον αντικειμενικός απ' όλους, αναφέρει πως τη νοιώθει σα μια μακρινή του ξαδέρφη, "Δυόμισι χιλιάδες χρόνια πίσω, στη Μυτιλήνη", ίσως λιγάκι μεγαλύτερη, αλλά που μεγαλώσανε παίζοντας "στους ίδιους κήπους, γύρω από τις ίδιες ροδιές, πάνω απ' τις ίδιες στέρνες" και της αφιερώνει ένα από τα μικρά του έψιλον, όπου συμπυκνώνει μέσα σε τρεις μικρές σελιδούλες το παγκόσμια αποδεκτό εγκώμιο της ποίησής της, μας μεταδίνει το ύφος και το χρώμα του "σαλονιού" της - κι ίσως και της ψυχής της, κλείνοντας "Τέτοιο πλάσμα ευαίσθητο και θαρρετό συνάμα δε μας παρουσιάζει συχνά η ζωή. Ένα μικροκαμωμένο βαθυμελάχροινο κορίτσι, ένα "μαυροτσούκαλο", όπως θα λέγαμε σήμερα, που ωστόσο έδειξε ότι είναι σε θέση να υποτάξει ένα τριαντάφυλλο, να ερμηνέψει ένα κύμα ή ένα αηδόνι, και να πει "σ' αγαπώ", για να συγκινηθεί η υφήλιος".

Έγραψε ερωτικά ποιήματα, ύμνους στους θεούς και επιθαλάμια.

Οι Αλεξανδρινοί γραμματικοί είχαν κατατάξει τα ποιήματά της σε εννιά βιβλία, κυρίως με βάση το μέτρο τους. Το πρώτο με τους ύμνους και το τελευταίο με τα επιθαλάμια. Υπολογίζεται ότι το σύνολο των ποιημάτων της ήταν περίπου όσο η μισή Ιλιάδα.

Η δουλειά της συνέχισε να επηρεάζει αναγνώστες, λόγιους καθώς και τους Ρωμαίους ποιητές Κάτουλλο, Οβίδιο και Οράτιο. Τον 5ο μ.χ. αιώνα, όταν οι μελετητές άρχισαν να αντιγράφουν τα έργα από κυλίνδρους παπύρου σε βιβλία, η ποίηση της Σαπφούς παραλείφθηκε και περιέπεσε σε λήθη. Τη δεκαετία του 1890, όμως, άρχισε μια συντονισμένη προσπάθεια συγκέντρωσης και ταξινόμησης του έργου της. Η πρώτη σύγχρονη συλλογή ποιημάτων της εκδόθηκε από τις εκδόσεις του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, το 1925. Από τους εννέα τόμους ποίησής της διασώθηκαν ελάχιστα μόνο αποσπάσματα.

Στην Ελλάδα έχουν διασωθεί ελάχιστα ποιήματά της. Ιδιαίτερα ένας κλητικός ύμνος, η γνωστή ωδή στην Αφροδίτη, όπου παρακαλεί τη θεά να την βοηθήσει στον έρωτα που την βασανίζει, αλλά και το απόσπασμα που διέσωσε ο Ψευδολογγίνος, μια εξαιρετική έκφραση ερωτικού βιώματος - κατά τον ίδιο - όπου περιγράφει τη λύπη της όταν κάποιο κορίτσι έφευγε από την σχολή ή τον κύκλο της. Και τα δύο ποιήματα είναι στην αιολική διάλεκτο και χρησιμοποιούν την σαπφική στροφή.

Από το 1897 όμως άρχισαν να βρίσκονται αιγυπτιακοί πάπυροι με αρκετά νέα αποσπάσματα, και το 1927 ανακαλύφθηκαν τέσσερις στροφές πάνω σε όστρακο, στο οποίο περιγράφεται και ιερό κείμενο που πιθανώς βρισκόταν στην Κρήτη.

(* σημ. από τότε έχουν βρεθεί κι άλλα αποσπάσματα ποιημάτων της Σαπφούς, σε διάφορους τόπους μακριά από το Βυζάντιο και τα καταστροφικά φιρμάνια του. ακόμα και φέτος (2005) στις παλίμψιστες περγαμηνές που γέμιζαν τις μούμιες τους οι όχι-αρκετά-πλούσιοι)

Τα κύρια θέματά της στρέφονται γύρω από τη σχολή και τις μαθήτριές της, κι εκτός από τα επιθαλάμια, τα περισσότερα είναι πολύ ιδιωτικά. Εκφράζει ελεύθερα τα αισθήματά της, τις αγάπες, τις χαρές και τις λύπες της. Τα επιθαλάμιά της είναι πολύ απλά και πολύ κοντά στη λαϊκή ποίηση, αλλά και πανέμορφα.

Κάνει πολύ απλές περιγραφές και εκφράσεις, συνοδευόμενες όμως από εντονότατα αισθήματα και λεπτότατες εκφράσεις κι εντυπώσεις.

Η ιδιαίτερη τοπική της διάλεκτος που χρησιμοποιεί κάνει τα κείμενά της πολύ μελωδικά και κάποιοι λόγιοι υποστηρίζουν ότι γι’ αυτό την είπαν μούσα, αλλά όποιος έχει ακούσει πώς σχεδόν "τραγουδούν" ακόμα τις καθημερινές τους κουβέντες οι σημερινοί μας "παλιότεροι" ( ιδ. οι γενιές που μεγάλωσαν πριν την επέλαση των μαζικών μέσων παγκοσμιοποίησης) ίσως έχουν διαφορετική γνώμη. Και σίγουρα είναι Μούσα, μια κι έχει εμπνεύσει τόσους και τόσους ποιητές και γυναίκες στους αιώνες και που ακόμα τους εμπνέει...

ΥΜΝΟΣ ΣΤΗΝ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

Ομορφόθρονη αθάνατη Αφροδίτη,

κόρη του Δία, σου δέομαι, δολοπλέχτρα,

με πίκρες και καημούς μη, Δέσποινα,

παιδεύεις την ψυχή μου`

μα έλα μου, αν και κάποτε, από πέρα

μακριά, το κάλεσμά μου όμοι' αγροικώντας,

ήρθες, το πατρικό παλάτι αφήνοντας

και το χρυσό σου αμάξι

ζεύοντας` κι όμορφα στρουθιά πετώντας

γοργά στη γη σε φέρανε τη μαύρη

παν' απ' τον ουρανό με φτεροκόπημα

πυκνό μεσ' στον αιθέρα`

κι ως έφτασαν ταχιά, χαμογελώντας

με την αθάνατη όψη, ω μακαρία,

με ρώτησες σαν τι και πάλι να `παθα,

τι σε καλώ κοντά μου,

τι λαχταρά η ψυχή μου η φρενιασμένη

τόσο πολύ να γίνει: - "Ποια και πάλι

θες η Πειθώ να φέρει στην αγάπη σου;

Σαπφώ, ποια σ' αδικάει;

Γιατί αν φεύγει, γοργά από πίσω θα `ρθει,

κι αν δεν παίρνει σου δώρα, θα σου φέρει`

τώρ' αν δε σ' αγαπάει, θα σ' αγαπήσει

και δίχως να το θέλει".

Ω, έλα μου και τώρα, κι' απ' τις μαύρες

τις έγνοιες λύσε με, κι ό,τι ν' αληθέψει

ποθεί η ψυχή μου τέλεσ' το κι ατή σου

συ γίνε ο βοηθός μου.

(μετάφραση: Παναγής Λεκατσάς)

Η επιρροή της Σαπφούς υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Ως Ελληνίδα ποιήτρια επικών διαστάσεων, μπορεί δίκαια να θεωρηθεί η πρώτη γνωστή γυναίκα συγγραφέας και θεμελιωτής της γυναικείας λογοτεχνίας. Το έργο της επηρέασε όχι μόνο τους Ρωμαίους αλλά και μεταγενέστερους ποιητές όπως ο Τόμας Κάμπιον, ο Φίλιπ Σίντνεϊ, ο Σουίμπερν και ο Έζρα Πάουντ. Τελικά, εξαιτίας των σεξουαλικών προτιμήσεών της έχει περάσει στην αθανασία ως η προστάτρια αγία και μούσα του λεσβιακού έρωτα.

Η Σαπφώ ήταν απόλυτα ακριβής όταν έγραφε για τον εαυτό της και τις ακολούθους της: «Νομίζω ότι κάποιος θα μας θυμάται σε μια άλλη, μακρινή εποχή».

(Από το βιβλίο «Οι εκατό γυναίκες που άφησαν το στίγμα τους στην ιστορία της ανθρωπότητας» της DeborahFelder, Εκδόσεις Φυτράκη)

τους ιππείς άλλοι βρίσκουν κι άλλοι τους πεζούς

κι άλλοι τους ναυτικούς πως τ' ωραιότερο είναι (πράγμα)

στη σκοτεινή μας γη• όμως εγώ: κείνο που πιο πολύ αγαπά

ο καθένας * εύκολο να το νιώσει αυτό κανείς•

παράδειγμα η Ελένη• που ασύγκριτη στην ομορφιά

μες σ' όλους τους ανθρώπους ξάφνου

παράτησε τον άντρα της τον ακριβό *

κι έβαλε πλώρη για την Τροία δίχως

ποτέ της να γνοιαστεί μήτε για κόρη μήτε

για γονιούς• μα ερωτοχτυπημένη σύγκορμα

τη συνεπήρε η Κύπρις * αχ πόσο μ' ένα τίποτα

λυγά πάντα η γυναίκα! Πως πιάνεται απ' αυτό

που τρώει το νου της η άμυαλη και πιο μακριά

δε βλέπει! Σάμπως και τώρα την Ανακτορία

που `φυγε μακριά μας λέω τη θυμάται πια κανείς;

Που το καμαρωτό της το περπάτημα

και του προσώπου της το φωτεινό το γύρο να δω

χίλιες φορές το προτιμούσα παρά των Λυδών

όλα τ' άρματα και τους πεζούς με τα σιδερικά

στη μάχη * όμως το ξέρω πως δε γίνεται ποτέ

κανείς να ελπίζει σ' ολάκαιρη την ευτυχία•

ένα μικρό μερίδιο να προσδοκάει μονάχα•

κει που δεν το περιμένει…

(μετάφραση Οδυσσέα Ελύτη)

DreaMMage "Lyrical Charms"

Κάπου εξακόσια χρόνια πριν από το Χριστό,η πρώτη λυρική ποιήτρια και τραγουδοποιός, γνωστή στο δυτικό κόσμο ζούσε στην αρχαία Ελλάδα: η Σαπφώ. Τα τραγούδια της ήσαν ποιήματα βαλμένα σε μέλος και συνοδεύονταν από ένα είδος άρπας, που λεγόταν λύρα. Τραγουδούσε για έρωτα, για τη χαρά και τον πόνο του έρωτα, το πάθος, το κάλος, τη φιλία, κι όταν ακούμε στους στίχους των σύγχρονων τραγουδιών, μας φαίνεται ότι δεν άλλαξε τίποτα. Ο έρωτας εξακολουθεί να κυβερνάει τον κόσμο. Το μέλος δεν επέζησε, και το ογκώδες ποιητικό έργο της Σαπφώς χάθηκε κι αυτό• ό,τι έμεινε απ’ τα ποιήματά της είναι απομεινάρια κι αποσπάσματα. Για να τοποθετήσουμε αυτούς τους λόγους στους κόλπους του μέλους πήραμε μουσικές φράσεις και δομήσαμε ένα μουσικό οίκημα.

Ενώ ο Γιάννης και η εξαίσια φωνή του εμφυσούν νέα ζωή στο στίχο της Σαπφούς.

Αναρτήθηκε από ΛΥΧΝΟΣ ΚΑΙΟΜΕΝΟΣ στις 12:12:00 μ.μ.