Προδοσία ενός θεού για την αγάπη ενός ανθρώπου

Η πιο γνωστή από τις παραλλαγές του μύθου για τη γέννηση του Ασκληπιού είναι παράξενη, αλλόκοτη και τόσο αξιοθαύμαστη, ώστε γοήτευσε τον Πίνδαρο, που αφιερώνει στη διήγησή της ένα μεγάλο μέρος του Πυθιόνικου 3.

Η σκηνή δεν εκτυλίσσεται στην Επίδαυρο αλλά στη βόρεια Θεσσαλία, όπου ζούσε η Κορωνίδα. Εδώ δέχτηκε η Κορωνίδα τον έρωτα του Απόλλωνα. Ωστόσο, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, ο μύθος αρέσκεται να αποδίδει στο λαμπρό θεό ανεκπλήρωτα πάθη. Κορίτσια και όμορφοι νέοι τον απορρίπτουν, όπως η νύμφη Δάφνη και η Τρωάδα μάντισσα Κασσάνδρα, ή πεθαίνουν, όπως ο Υάκινθος. Η Κορωνίδα όμως προσέβαλε τον Απόλλωνα με τον πιο ακραίο τρόπο: τον πρόδωσε, και μάλιστα μ' ένα θνητό! Ήταν συνήθεια για τις κοπέλες που ενώνονταν με θεό να παντρεύονται θνητό μετά τη γέννηση του καρπού εκείνου του ένδοξου έρωτα. Τόσο ο θείος σαγηνευτής όσο και ο θνητός σύζυγος δέχονταν αυτό τον ειρηνικό συμβιβασμό. Η Κορωνίδα όμως, κυριευμένη από ένα παράλογο πάθος, δεν ακολούθησε το έθιμο (Πίνδαρος, Πυθιόνικος 3, στ. 12-26).

Αυτή τον καταφρόνεσε κι άμυαλα πλάγιασε

μ' άλλον κρυφά από τον πατέρα της κι αφού είχε

σμίξει πιο πριν με τον μακρυμάλλη Φοίβο

έχοντας μέσα της το αγνό το σπέρμα του θεού,

δεν περίμενε να 'ρθει το τραπέζι του γάμου

ούτε το τραγούδι των πολύφωνων υμεναίων

που συνηθίζουν να ψάλλουν οι συνομήλικες

φίλες της το δειλινό' ποθούσε κείνον που έλειπε,

όπως πολλοί το παθαίνουν. Μες στους ανθρώπους

υπάρχουν άμυαλοι, γιατί, ντροπιάζοντας

τους δικούς τους, κοιτάζουν όσα βρίσκονται

μακριά, κυνηγώντας του κάκου ελπίδες άκαρπες.

Σε τέτοια μεγάλη τύφλωση επέπεσε η καλλίπεπλη

Κορωνίδα' γιατί πλάγιασε στο κρεβάτι κάποιου

ξένου που ήρθε από την Αρκαδία. 

Αυτός λεγόταν 'Ισχυς και το γεγονός ότι αποπλάνησε την ερωμένη ενός θεού τού χάρισε αθάνατη φήμη, αλλά προκάλεσε και το θάνατό του, καθώς ο Απόλλωνας τον τιμώρησε για την ασεβή πράξη του. Τη μοιχεία κατήγγειλε στο θεό ένα κοράκι, το ιερό πουλί του θεού που τότε περηφανευόταν για το κάτασπρο φτέρωμά του. Είναι μια πανάρχαιη λεπτομέρεια του μύθου, η οποία μαρτυρείται ήδη στον Ησίοδο (απόσπ. 60). Η διήγηση της καταγγελίας και των συνεπειών της για το γεμάτο υπέρμετρο ζήλο αγγελιαφόρο άρεσε κυρίως στον Οβίδιο, τον ποιητή των κρυφών ερώτων και των μεταμορφώσεων (Μεταμορφώσεις, 12, στ. 598-605 & 631-632).

Απόλλωνας και Κορωνίδα Adam Elsheimer, 1607

Μετά από το μακρύ ταξίδι του, 10 κοράκι διηγήθηκε

στον κύριό του

ότι είδε την Κορωνίδα να πλαγιάζει με τον ξένο.

Όταν ο εραστής θεός άκουσε για το έγκλημα, του έπεσε

απ' το κεφάλι το δάφνινο στεφάνι έχασε μονομιάς το φως του,

το πλήκτρο

της λύρας και το χρώμα του κι η οργή φούντωσε μέσα

στην ψυχή του.

Άδραξε το πιστό του όπλο, τέντωσε τη χορδή του τόξου

και με τη σαΐτα που δε συγχωρεί τρύπησε

εκείνο το στήθος που τόσες φορές είχε σφίξει στην αγκαλιά του.

….

Το κοράκι έλπιζε να ανταμειφθεί για την αλήθεια που είπε

μα ο θεός τού απαγόρευσε από 'κει και πέρα να είναι άσπρο. 

Κατά τον Πίνδαρο, αντίθετα, τη θανατική ποινή της άπιστης εκτέλεσε η σαϊτεύτρια Άρτεμη, από αλληλεγγύη προς τον αδελφό της και από εχθρότητα για κάθε κοπέλα που έδειχνε μεγάλη κλίση προς τις ερωτικές απολαύσεις. Αλλά ο αυστηρός υμνητής της θεϊκής παντοδυναμίας δε θεωρεί άξια αναφοράς ούτε την επέμβαση του πολυλογά κόρακα. Κάνοντας μόνο ένα φευγαλέο υπαινιγμό για τον καταδότη, μεταμορφώνει το μύθο με το εγκώμιο της άπειρης γνώσης που χαρακτηρίζει τη θεϊκή διάνοια (Πυθιόνικος 3, στ. 27-30).

Μα [η Κορωνίδα] δεν ξέφυγε

το μάτι του θεού' ο βασιλιάς του ναού Λοξίας,

καθώς βρισκόταν στο μαντείο που δέχεται θυσίες,

το ένιωσε' αλάθευτο είχε σύμβουλο για την απόφασή του

τον παντογνώστη νου του' ψέματα δεν τον πιάνουν,

δεν τον ξεγελάει θνητός ή θεός με σκέψεις και με πράξεις. 

___

 ~ Από το βιβλίο των dario & lia del corno "στη γη του μύθου" Εκδοτικός Οίκος Λιβάνη

by Αντικλείδι , http://antikleidi.com